Dit voorjaar werd ik aangenaam verrast door nieuws uit het vogelopvangcentrum van Opglabbeek. Het ging over hun project waarbij ze eieren van kieviten en andere bodembroeders uitbroedden. Het gaat om eieren uit nesten die, wegens omstandigheden, niet gespaard konden worden.
Ik moet dan altijd terugdenken aan een gesprek van een aantal jaren geleden dat ik had met een oude Friese jager. Hij had zijn hele leven kievitseieren geraapt. Met verstand natuurlijk! Pas na het verbod op het eierrapen is het echt snel achteruit gegaan met de kievit. Volgens deze natuurliefhebber, die duidelijk gepokt en gemazeld was door het buitenleven, zorgde het rapen van de vroege eieren ervoor dat de kieviten aan een tweede legsel begonnen. Doordat het tweede legsel later is, hebben de kuikens simpelweg meer kans op overleven. Dit verhaal heeft me nooit losgelaten. Het zou dus wel eens kunnen dat je, door het rapen van de eerste eieren, je de kans op vliegvlugge kuikens vele malen vergroot... Vooralsnog is dit absoluut verboden. Het VOC heeft alleen maar de toelating bij wijze van “laatste optie”.
Spijtig genoeg is dit “blije, verraste gevoel” maar een maandje of anderhalf blijven hangen. Zoals ondertussen iedereen wel heeft gehoord, zijn er toen een aantal jonge nijlgansjes opgevangen. De meeste jagers, maar ook vele niet-jagende natuurliefhebbers, gingen ervan uit dat deze dieren conform de Europese richtlijnen op een humane manier om het leven gebracht zouden worden. Niks is echter minder waar! Ze gaan blijkbaar hun lange leven slijten op de vijver van het VOC, wat zou kunnen vanwege het statuut dat deze opvangcentra hebben. Dit hele gebeuren zette me aan het denken over de rol van VOC’s. Het is blijkbaar ook dansen op een slap touw. Na een week peinzen kwam ik tot de volgende overtuiging. Het opvangen, verzorgen en lossen van dieren die door menselijk toedoen iets mankeren, heeft waarschijnlijk weinig negatieve invloed op het wankele evenwicht in de natuur. Voor soorten die het echter moeilijk hebben, zoals het bij die kieviten het geval is, is het wat mij betreft zelfs eervol. De grote fout zit hem echter in de focus op het ”individu” in plaats van op ”de soort”. Een dier dat verzwakt of verwond is door een ander dier opvangen, verzorgen en terug loslaten, werkt de natuurlijke selectie tegen. Een ooievaar die verwond is door een groep kraaien, moet die wel verzorgd worden? Of is die ooievaar gewoon uitgeselecteerd door het proces dat Darwin ”the survival of the fittest” noemde? Zo zou het doorheen de jaren wel eens kunnen gebeuren dat met de focus op die verzwakte individuen de soort in z’n geheel verzwakt.
De tijd zal het leren, ... Ondertussen leven we verder in Disneyland …
Thomas Linssen
Team Nationaal